Kritik İnfrastruktur nədir?
Kritik infrastruktur, bir ölkənin və ya cəmiyyətin normal fəaliyyətini təmin edən vacib sistemlər və obyektlərdir. Bunlara enerji təminatı, su təchizatı, nəqliyyat şəbəkələri, səhiyyə sistemləri, maliyyə sektoru və telekommunikasiya kimi əsas xidmətlər daxildir. Bu sistemlərin hər hansı birində yaranan fasilə, cəmiyyətin həyatına ciddi təsir göstərə bilər.
Kiber hücumlar əsasən enerji stansiyaları, elektrik şəbəkələri, su təchizatı sistemləri və digər həyati əhəmiyyətli infrastrukturları hədəf alır. Bu hücumların məqsədi sistemlərin işini pozmaq, fəaliyyətini tamamilə dayandırmaq və ya həssas məlumatlara qanunsuz giriş əldə etməkdir.
Kiber Hücumlar necə həyata keçirilir?
Kritik infrastrukturlara yönəlmiş kiber hücumların başlıca üsulları bunlardır:
Zərərli proqramlar (Malware): İdarəetmə sistemlərinə zərərli proqramlar yerləşdirilərək sistemlər sıradan çıxarılır.
Fişinq və Sosial Mühəndislik: Sisial mühəndislik taktikalarından istifadə etməklə işçiləri aldadaraq giriş məlumatları oğurlanır.
DDoS hücumları (Distributed Denial of Service): Şəbəkələr həddindən artıq trafiklə yüklənərək fəaliyyətini dayandırır.
Ransomware (Fidyə Proqramları): Kibercinayətkarlar uzaqdan idarəetmə protokollarına giriş əldə edir, sistemləri şifrləyir və fidyə tələb edirlər.
Hücumların Təsirləri:
İqtisadi zərərlər: Dövlət və özəl sektor böyük maliyyə itkiləri ilə üzləşir.
Sosial narazılıq: Əsas xidmətlərin dayanması cəmiyyət arasında qarışıqlığa səbəb olur.
Milli Təhlükəsizliyə təhdid: Əsas infrastrukturun sıradan çıxması ölkənin təhlükəsizliyini risk altına salır.
Kritik infrastrukturun qorunması üçün effektiv tədbirlər:
- Həssaslıq təhlili: Sistemlər mütəmadi olaraq zəifliklərə qarşı yoxlanılmalıdır.
- Şifrləmə və Təhlükəsizlik Protokolları: Məlumat mübadiləsi üçün müasir şifrləmə metodları tətbiq edilməlidir.
- Təlim və Maarifləndirmə: İşçilər mütəmadi olaraq kiber təhlükələr barədə məlumatlandırılmalıdır.
- Real vaxtda monitorinq: Sistemlərdə baş verən dəyişikliklər anında izlənilməlidir.
- Yeni nəsil Təhlükəsizlik Texnologiyaları: Süni intellekt əsaslı təhlükəsizlik həlləri tətbiq olunmalıdır.
Kritik infrastruktur hücumları yalnız texnoloji məsələ deyil, həm də milli təhlükəsizlik və sosial sabitlik üçün strateji bir təhdiddir. Dövlətlər və təşkilatlar bu hücumların qarşısını almaq üçün güclü tədbirlər görməli, riskləri davamlı olaraq qiymətləndirməlidirlər. Unutmayaq ki, belə bir hücum yalnız bir şəbəkəni deyil, bütün cəmiyyəti risk altına sala bilər.
Məlumat təhlükəsizliyinizi qorumaq üçün “CYBERSIGN” şirkətinə müraciət edə bilərsiniz.
CYBERSIGN, şirkətlər üçün Kiber təhlükəsizlik maarifləndirmə təlimlərinin təşkili və şirkət təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün kiber təhlükəsizlik xidmətlərini təklif edir.